Ι. Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Δίβρης (Κάτω Μονή)

Νότια της Δίβρης (Λάμπειας) βρίσκεται η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, πιο γνωστή ως Κάτω Μονή. Πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου καθώς είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Στη βόρεια πλευρά της μονής, της οποίας οι πτέρυγες περιβάλλουν μια μικρή αυλή, βρίσκεται το καθολικό. Πρόκειται για μονόχωρη αίθουσα με καμαροσκεπή θόλο, χωρίς νάρθηκα και με την είσοδο τοποθετημένη στην νότια πλευρά του.

Τοιχογραφίες του 1746 κοσμούν τον ολόγραφο ναό, ο οποίος διαθέτει ξυλόγλυπτο τέμπλο με επιγραφή που το χρονολογεί τον 18ο αι. Ο διάκοσμος του ναού αναπαριστά ολόσωμους αγίους, ασκητές και μοναχούς, τον Ακάθιστο Ύμνο, σκηνές από το χριστολογικό κύκλο, τη Δευτέρα Παρουσία, ενώ την καμάρα καταλαμβάνει ο Παντοκράτορας περικυκλωμένος από την Θεοτόκο, τον Ιωάννη τον Πρόδρομο, τάγματα αγγέλων και τους ευαγγελιστές. Οι αγιογραφίες συνεχίζουν και στο ιερό, με δύο παραστάσεις από θαύματα και την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, ιεράρχες και διακόνους, ενώ στην αψίδα ανάμεσα στους ιεράρχες και την Πλατυτέρα απεικονίζεται η Θεία Λειτουργία και η Κοινωνία των Αποστόλων.

Ο ναός διατηρεί στο τόξο της εισόδου του τη γραπτή κτητορική επιγραφή στην οποία αναφέρεται ως κτήτορας του καθολικού ο πατήρ Χρύσανθος ιερομόναχος Μαρκούρης με τους πατέρες της μονής. Η μονή ανεγέρθηκε το 1746-1747 επί Επισκόπου Ωλένης Συμεών και ο ζωγράφος της ήταν ο Αντώνιος από τα Νεζερά Καλαβρύτων. Στη δυτική πλευρά της εισόδου του καθολικού υπάρχει σκηνή που απεικονίζει τους κτήτορες να δέονται προσφέροντας τη μονή στη Θεοτόκο.

Επιμέλεια κειμένου: Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας