Στο κοιμητήριο της Παλαιάς Μανωλάδας βρίσκεται ο Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παλαιοπαναγιά), που κτίστηκε κατά την περίοδο της φραγκικής κυριαρχίας, περίπου το περίπου 1300 μ.Χ.
Ο ναός έχει κάτοψη σχήματος ελεύθερου σταυρού με το νάρθηκα να σχηματίζει περίστωο σε σχήμα «Π» γύρω από τη δυτική κεραία. Ανατολικά απολήγει σε τρίπλευρη αψίδα, ενώ διαθέτει τρούλο με οκτάπλευρο τύμπανο και οριζόντιο οδοντωτό γείσο. Ο ναός ακολουθεί το πλινθοπερίκλειστο σύστημα δόμησης, ενώ στη δυτική του πλευρά φέρει λαξευτή τοιχοποιία. Διαθέτει πλούσιο κεραμοπλαστικό διάκοσμο, κυρίως στην αψίδα και τον τρούλλο όπου κυριαρχούν οι οδοντωτές ταινίες και οι μαίανδροι, ενώ παράλληλα ξεχωρίζει για τους δύο μεγάλους λίθινους σταυρούς στη δυτική πλευρά του.
Όσον αφορά στο εσωτερικό του ναού φέρει δύο τοιχογραφικά στρώματα, από τα οποία το παλιότερο διατηρείται αποσπασματικά. Στο βόρειο παρεκκλήσι, που ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο, κυριαρχούν σκηνές από τον βίο του αγίου και η υπερμεγέθης προτομή του, ενώ στο νότιο παρεκκλήσι, που είχε κοιμητηριακό χαρακτήρα, υπάρχουν παραστάσεις με εσχατολογικό περιεχόμενο.
Επιμέλεια Κειμένου: Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας
