Αρχαιολογικός Χώρος Λεπρέου

Σε ένα ακόμη μπαλκόνι της φύσης με ανεμπόδιστη θέα στο Ιόνιο πέλαγος ήκμασε η αρχαία πόλη του Λεπρέου, πρωτεύουσα της Τριφυλίας. Το Λέπρεο υπήρξε σύμφωνα με τον Στράβωνα «χώρα ευδαίμονα». Τα εντυπωσιακά απομεινάρια της περιμένουν τον επισκέπτη να τα εξερευνήσει στις καταπράσινες δυτικές πλαγιές του όρους Μίνθη, πάνω από τη σημερινή ομώνυμη κοινότητα.

Η ίδρυση της πόλης αποδίδεται στους απογόνους των αργοναυτών Μινύες, οι οποίοι όταν εκδιώχθηκαν από το νησί της Λήμνου κατέληξαν στην Τριφυλία ιδρύοντας την μινυακή εξάπολη με το Λέπρεο να είναι η σημαντικότερη από αυτές. Αν και για μεγάλο διάστημα της ιστορίας του ήταν αυτόνομο, το Λέπρεο μετά τους περσικούς πολέμους βρέθηκε μαζί με άλλες πόλεις της Τριφυλίας στην επικράτεια του κράτους των Ηλείων ως περιοίκιδα πόλη. Με τη λήξη του πελοποννησιακού πολέμου, το 400 π.Χ. αποκτά ξανά την αυτονομία της με την βοήθεια των Σπαρτιατών και λίγο αργότερα προσχωρεί στην ομοσπονδία των αρκαδικών πόλεων που ίδρυσε ο Επαμεινώνδας.

Στο Λέπρεο αναφέρονται αρκετοί αρχαίοι συγγραφείς, όπως ο Ηρόδοτος, ο Ξενοφώντας, ο Αριστοφάνης και ο Παυσανίας, ο οποίος όταν επισκέφθηκε την πόλη γύρω στο 170 μ.Χ. την βρήκε σε παρακμή. Το Λέπρεο επιβιώνει ως την Βυζαντινή περίοδο και φαίνεται πως εγκαταλείπεται γύρω στο 800-1000 μ.Χ. μετά από πειρατικές και βαρβαρικές επιδρομές. Ενώ έχει εντοπιστεί και ερευνηθεί η προϊστορική ακρόπολη στο σημερινό λόφο του Αγίου Δημητρίου Λεπρέου με λείψανα οικισμού της πρωτοελλαδικής περιόδου (2500-2000 π.Χ.), ωστόσο αυτή που παρουσιάζει μεγαλύτερο περιηγητικό ενδιαφέρον είναι η ακρόπολη της κλασικής και ελληνιστικής εποχής στο ύψωμα στα βόρεια του σημερινού χωριού.

Ως μαρτυρία της ακμής και δύναμης που γνώρισε η πόλη, στέκει ακόμα ως σήμερα σε ύψος που φτάνει σε ορισμένα σημεία ως και τα 4 μέτρα, η ιδιαίτερα επιμελημένη οχύρωση που την προστάτευε από τους εισβολείς, με τείχη και πύργους κατασκευασμένους σύμφωνα με το μεικτό, ισόδομο και πολυγωνικό σύστημα. Μεταξύ των οικοδομημάτων που διατηρούνται σε ερειπιώδη μορφή, ξεχωρίζει ο κλασικός δωρικός περίπτερος ναός στο πλάτωμα εντός της ακροπόλεως αφιερωμένος στη θεά Δήμητρα, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Παυσανία.

Ο επισκέπτης μπορεί αφού θαυμάσει το επιβλητικό τοπίο να δει το κρηπίδωμα του ναού όπου εδραζόταν η περίσταση και οι τοίχοι του σηκού ενώ αρκετοί σπόνδυλοι κιόνων, κιονόκρανα και τμήματα του θριγκού έχουν αποθηκευτεί μετά την ανασκαφή του μνημείου περιμετρικά του ναού. Σε μικρή απόσταση στα ανατολικά έχει αποκαλυφθεί ορθογώνιο θεμέλιο από κογχυλιάτη λίθο που συνιστούσε το βωμό του ναού – ιερού της Δήμητρας. 

Επιμέλεια Κειμένου: Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας